Friday, March 22, 2013
Wednesday, March 20, 2013
Tuesday, March 12, 2013
Monday, January 28, 2013
Friday, January 18, 2013
QADAR - TIỀN ĐỊNH TRONG ISLAM
Abdul Alim - 24/7/2011
Trước khi tìm hiểu sâu vào thuật ngữ Qadar (Tiền định) trong Islam, chúng ta cần phải khẳng định rằng Allah (swt) là Chúa của vũ trụ, là Chúa của muôn loài, vạn vật (a’lamîn). Mọi việc tốt, xấu, giàu sang, nghèo khó, khỏe mạnh hay bệnh tật, từ sự sống đến cái chết …, tuân phục hay bất tuân vào Đấng Tạo Hoá, tất cả đều nằm trong sự an bày của Allah (swt). Sự thật này được xác định qua câu kinh :
Không một tai họa nào rơi xuống trái đất hoặc nhằm vào bản thân các người mà lại không được ghi trong Quyển Sổ Tiền Định trước khi TA (Allah) thể hiện nó. Quả thật, việc đó rất dễ đối với Allah. (Qur’an 57 : 22).
Thiên Sứ Muhammad (saw) từng cho chúng ta biết về tính xác thực trong sự tiền định của Allah (swt) qua những Hadith sau :
Vật đầu tiên mà Allah tạo ra là cây viết. Ngài xuống lệnh cho nó : Hãy viết – Nó hỏi : Thưa Chúa, tôi phải viết gì ? Allah phán : Viết tất cả các đề xuất cho đến tận Giờ ấy. (Ahmad, At-Tirmidhi).
Có lần Jabir bin Abdullah (ra) hỏi Thiên Sứ (saw) : - Thưa Sứ Giả của Allah, có phải những việc làm tốt mà chúng ta đang thực hiện đã được định sẳn, hay chúng ta chỉ nhận được phần thưởng tùy theo những gì mình vừa làm ?
Thiên Sứ (saw) đáp : - Việc đã được định.
Nghe thế, Suraqah (ra) thắc mắc : - Thế thì mục đích của những việc làm cao quý đã định này là gì ?
Sứ Giả của Allah đáp : - Để cho sự Rộng Lượng (Rahman) của Allah dễ dàng đến với bất kỳ những ai làm việc nghĩa.
Qadar, gốc tiếng Ả rập có nghĩa là sự định trước, bao hàm về phẩm cũng như lượng của một sự việc.
Trong Qur’an, danh từ Qadar biểu lộ một cách sâu sắc ý nghĩa vừa nêu trên, qua Lời của Allah (swt) ở chương 54 (Al-Qamar), câu 49, Allah (swt) phán :
Quả thật, TA tạo hoá tất cả mọi vật theo Qadar (tiền định).
Allah (swt) biết trước bất cứ điều gì mà Ngài sẽ tạo ra, nó sẽ được hình thành như thế nào, đặc tính của nó ra sẽ sao. Ngài cũng ấn định luôn cả cho cái không gian, thời gian sinh và tử của nó. Vì thế trong lối nhìn của mình, người Muslim cho rằng trên cỏi đời này, nhất quyết không có bất cứ điều gì được gọi là tình cờ hay ngẫu nhiên trong sự tạo hóa, mà tất cả đều được an bày để gắn liền với cuộc sống. Khi một việc xảy đến không được như ý muốn, người Muslim chấp nhận với tâm nguyện Allah qaddara (Allah đã an bài), và sẽ không còn âu lo vương vấn nữa. Dù trong hoàn cảnh nào, đứng trước sự cố được hay mất, người tin tưởng vẫn chứng tỏ lòng tin một cách tuyệt đối vào Allah (swt) và tạ ơn Ngài, liên quan đến vấn đề này, Allah (swt) phán :
Để cho các người chớ buồn về những gì đã mất và chớ mừng cuống quýt về những gì mà các người được ban cho. Và Allah không yêu thương bất kỳ người khoác lác khoe khoang nào. (Qur’an 57 : 23).
Trong phạm vi bài này, chúng tôi chỉ luận về Tiền Định (Qadar) theo quan điểm thuần túy của Islam, nên ý nghĩa của nó hoàn toàn không tương đồng với những gì được gọi là nghiệp chướng, số kiếp, … thường được đề cập trong các tín ngưỡng khác.
Tiền định trong Islam là một trật tự huyền bí do Allah (swt) ấn định, chi phối, áp đặt cho toàn vũ trụ cùng tất cả tạo vật của Ngài, không một tạo vật nào trong trời, đất, có thể tự làm chủ hay quyết định được số phận mình. Hiển nhiên, đối với loài người, là tạo vật mà Allah (swt) thương yêu nhất, nên Ngài mới ban cho con cháu của Nabi Adam (as) một khả năng quyền lực giới hạn, và phú cho một ý chí tự do, trong đó có cả quyền tự do chọn lựa và hành xử. Hãy nghe Allah (swt) phán :
Và hãy bảo : ‘Chân Lý là từ Rabb của các người’. Bởi thế, hãy để cho người nào muốn, được tự do tin tưởng ; và để cho người nào muốn, được tự do không tin …(Qur’an 18 : 29). Và rằng : con người chỉ lảnh phần (tốt hay xấu) do hắn cố làm ra.(Qur’an 53 : 39).
Hai câu kinh trên cho chúng ta thấy, loài người không phải là những con rối thụ động trước sự tiền định của Allah (swt). Một khi được hưởng và hành xử quyền tự do chọn lựa thì chính họ phải gánh lấy trách nhiệm về việc làm của mình, trên cơ sở này Islam dứt khoát không chấp nhận những lập luận nửa vời, thiếu ý chí, thiếu quyết tâm, thiếu nghị lực mà người đời thường lạm dụng hai chữ tiền định, đưa ra các ý tưởng buông xuôi, yếm thế để ngụy biện.
Một trong những lập luận mà chúng ta thường nghe, đại khái như là :
- Nếu Allah định trước mọi việc, thì cả việc làm tốt, xấu của tôi đều do Ngài chủ định, Allah Muốn tôi làm việc x này, Allah Khiến tôi làm việc y kia và cả việc z nọ nữa. Trách nhiệm là ở Allah, còn riêng tôi thì chẳng có gì phải ân hận cả.
Không nên có lối suy nghĩ như thế. Chúng ta có quyền chọn lựa làm bất cứ việc nào mình muốn, chẳng hạn như đứng trước hôn nhân, bạn có quyền chọn người phụ nữ mà bạn ưng cưới. Sau khi cưới, bạn nhận ra rằng Allah (swt) biết trước sự việc và gia ân thuận lợi để hai người được kết hợp bên nhau. Có đôi lúc bạn cảm thấy như mình trải qua một sự kiện quan trọng, chính bạn tìm được người vợ tâm đầu ý hợp, rồi lại có khi phân vân không biết việc gặp nàng trước đó có phải là một sự tình cờ hay do mình chủ định ?.
Dù thế nào đi nữa thì đây không phải là một sự ngẫu nhiên, hãy nhìn lại việc ấy xảy đến như thế nào, bạn sẽ khám phá ra một số điều mà bạn không tài nào giải thích được nếu không kết hợp sự an bài của Allah (swt) vào các việc đó. Có nghĩa là chúng ta có quyền tự do làm những gì mình thích và chúng ta chịu trách nhiệm về sự lựa chọn mà mình thực hiện, Allah (swt) không cưởng ép chúng ta phải làm như thế. Cho nên, lập luận trên là một điều hoàn toàn sai trái, bởi nó cho rằng Allah (swt) kết tội con người, trong khi không cho họ một cơ may nào về sự hiểu biết.
Lối suy luận sai lầm nầy còn là lời biện hộ của những người đa thần, được nhắc đến trong chương al-An’am như sau :
Những ai thờ đa thần sẽ nói như sau : ‘Nếu Allah muốn khác thì chúng tôi lẫn cha mẹ của chúng tôi đâu có thờ thần linh và chúng tôi cũng không cấm đoán điều gì’. Những kẻ trước họ cũng đã nói dối giống như thế cho đến khi họ nếm hình phạt của TA. Hãy hỏi họ : ‘Há các ngươi có một sự hiểu biết chắc chắn (về điều các ngươi đã nói) hay không ? Nếu có hãy mang đến trình bày trước bọn ta. Các ngươi chỉ làm theo sở thích và các ngươi chỉ đoán chừng’.
Hãy bảo họ : ‘Chỉ Allah mới có các lập luận tối hậu. Bởi vì nếu quả thật Allah muốn như thế, thì chắc chắn Ngài đã dẫn dắt các người đi theo đúng đường rồi’.
Hãy bảo họ : ‘Hãy đưa các nhân chứng của các người đến đây để xác nhận Allah đã cấm điều này’. Nhưng nếu họ xác nhận thì Ngươi chớ nên xác nhận cùng với họ. Và chớ làm theo điều ham muốn của những kẻ đã phủ nhận các Dấu Hiệu của TA với những kẻ không tin nơi cỏi Đời Sau bởi vì họ dựng những đối tượng ngang vai với Rabb của họ. (Qur’an 06 : 148-149-150).
Thiên Sứ Muhammad (saw) thường xuyên cảnh tỉnh các Bạn Đạo của Người qua câu hỏi :
- Há ta đã không hướng dẫn các người bằng những lời trân quý phát xuất từ kho báu của Thiên Đàng hay sao ?
Họ đồng thanh đáp :
- Thưa Giả của Allah, quả thật đúng như vậy.
Thiên Sứ Muhammad (saw) còn dạy :
- Không có năng lực hay uy quyền nào ngoài Allah. (La hawla wa la quwata illa billah). (Sahih al-Bukhari - 3883 ; Muslim - 4873).
Allah (swt) đã cho biết rõ trong Qur’an : Quả thật, đây là Lời Cảnh Báo. Bởi thế, người nào muốn, hãy để y tự chọn lấy con đường đưa đến Rabb của y. (Qur’an 76 : 29).
Đúng vào thời điểm của sự thật, mỗi người sẽ chịu trách nhiệm về việc làm của mình mà không thể đổ lỗi cho bất cứ ai, cái nhân họ gieo thế nào, cái quả họ gặt như thế ấy. Chúng ta sẽ phải trả lời trước Allah (swt) về sự lựa chọn mà mình đã làm, đây là điều chắc chắn.
Bởi thế, nhân danh Rabb của Ngươi (Muhammad), TA sẽ hạch hỏi tất cả bọn chúng.
Về việc chúng đã từng làm. (Qur’an 15 : 92 – 93).
Ngài (Allah) sẽ không bị ai chất vấn về việc Ngài làm, ngược lại chúng sẽ bị chất vấn (về điều giả dối thốt ra về Ngài). (Qur’an 21 : 23).
Khái niệm cơ bản về tiền định dạy người Muslim phải biết vận dụng khả năng hiểu biết để hòa điệu với luật định của Allah (swt), cộng tác một cách tự nhiên và toàn diện vào Ý Chỉ của Ngài. Đây là một cảm nhận phát xuất từ niềm tin tôn giáo, có chủ ý, được kết hợp giữa quyền tự do chọn lựa, tự do hành động, trước những việc do chính mình làm và dĩ nhiên sẽ nhận lấy kết quả tốt hoặc xấu của nó. Cho nên có thể nói tiền định còn là một nguồn cảm nhận của tâm thức, nó thật sự mở ra những lãnh vực hoạt động tích cực và đầy ý nghĩa, một sự khích lệ để con người tạo dựng cho mình một nếp sống bao dung, một tấm lòng vị tha nhân ái. Ý nghĩa của Tiền Định trong Islam cho thấy Quyền Năng và sự Toàn Thông của Allah (swt) với quyền tự do của con người không phải là những quan hệ qua lại lẫn nhau. Dù thế nào đi nữa sự tự do mà con người có là do Allah (swt) ban cho, họ phải dụng nó vào con đường thờ phụng Allah (swt) một cách tự nguyện và thanh thản.
Abdul Alim
Wednesday, January 16, 2013
Subscribe to:
Posts (Atom)